نگاهی از درون به جنبش چپ ایران
.
مجموعه نگاهی از درون به جنبش چپ ایران
حمید شوکت سال ۱۳۲۷ در تهران به دنیا آمد و سال ۱۳۴۶ به آمریکا رفت. او در آنجا هنگام شرکت در مبارزاتی که بر ضد جنگ ویتنام شکل گرفته بود، به جریان سیاسی چپ پیوست و به عضویت سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا و کنفدراسیون جهانی درآمد. حمید شوکت در آستانۀ انقلاب ۱۳۵۷ در پایهریزی جبهه دمکراتیک ملی شرکت کرد و مدتی عضو هیئت تحریریه نشریهی آزادی، ارگان آن تشکیلات بود. او در بازگشت به اروپا، چندی با نشریۀ نامه جمهوریخواهان همکاری کرد. نخستين کتاب حمید شوکت که “زمينههای گذار به نظام تکحزبی در روسيه شوروی” نام داشت، بيش از سی سال پيش منتشر شد. انگیزۀ او برای نوشتن این کتاب، ریشهيابی ساختار و باورهای تئوریک سوسياليسم روسی بود که بر انديشه و کردار چپ سنتی در ايران تأثيری انکارناپذیر گذاشته است. کتاب ديگر او که چند سال بعد با عنوان “سالهای گمشده، از انقلاب اکتبر تا مرگ لنين” انتشار يافت، به روند شکلگيری انديشههای انحصارطلبانه و استبدادی در حزب کمونیست شوروی پرداخته است.
او در بررسی تاريخ جنبش چپ ايران با چهار تن از رهبران سازمان انقلابی حزب توده ایران در خارج از کشور به گفتوگو پرداخت که حاصل آن چهار کتاب بود. انتخاب اين روش برای بازگویی رويدادهای تاريخی و سنجش آنها، مستلزم بيانی ويژه و شکلی نوین بود که حميد شوکت آن را برای نخستين بار در شیوۀ تاریخنگاری ایران به کار بست. اين گفتوگوها که بيست و پنج سال پيش با انتشار کتابی با عنوان “نگاهی از درون به جنبش چپ ايران” آغاز شد، به بازگویی و بررسی گوشههايی از تاريخ جنبش چپ ایران از زبان رهبران آن میپردازد و تصويری از آرمان و توهمی را آشکار میکند که سرنوشت شماری از کوشندگان اين جنبش را رقم زد. او کتابی نيز دربارۀ کنفدراسیون دانشجويان ايرانی نوشته است. اين کتاب، تاريخ جنبش دانشجويی ايران در خارج از کشور از سالهای پس از جنگ دوم جهانی تا آستانۀ انقلاب بهمن ۱۳۵۷ در ايران است.
کتاب دیگر شوکت در تیررس حادثه: زندگی سیاسی قوام السلطنه نام دارد که یک بار توسط انتشارت فروغ در آلمان و چهار بار در ایران به چاپ رسیده است. آخرین چاپ این کتاب با ویراست جدید تابستان ۱۳۹۹ توسط نشر اختران در تهران منتشر شد. ترجمه انگلیسی کتاب در تیررس حادثه، پاییز ۲۰۲۰ توسط انتشارات ایبکس در آمریکا انتشار یافت.
پرواز در ظلمت: زندگانی سیاسی شاپور بختیار نام کتاب دیگری از شوکت است که انتشارات فروغ چاپ دوم آن را در تابستان ۱۳۹۵ منتشر کرده است. ترجمه انگلیسی این کتاب نیز تابستان ۲۰۱۹ توسط انتشارات ایبکس در آمریکا منتشر شده است.
دلدادگی و عصیان: نامههای احمد قاسمی عضو کمیته مرکزی حزب توده ایران به همسرش اعظم صارمی کتاب دیگری است که به کوشش شوکت تابستان ۱۳۹۸ توسط نشر اختران در تهران انتشار یافت.
میعاد در دوزخ: زندگی سیاسی خلیل ملکی، آخرین کتاب حمید شوکت است. این کتاب پاییز ۱۳۹۹ توسط انتشارات فروغ در آلمان و نشر اختران در ایران منتشر شده است.